برنامه ریزی مبتنی بر عدالت جنسیتی، از قول تا عمل:
افتتاح «شبکه زنان» توسط دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد
وین (اتریش)، 9 تیرماه 1399 –موضوع جنسیت تقریباً در تمامی ابعاد مسأله قاچاق انسان و قاچاق مهاجرین تأثیرگذار است – امری که غالباً تأثیر مخربی بر زنان دارد. گزارشهای مختلف از قبیل گزارش سال 2018 دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد درباره قاچاق انسان، مکرراً نشان داده اند که زنان به طور عمده و نامتناسب از قاچاق انسان متأثر میشوند، و بهره کشی جنسی بیشترین نوع قاچاق زنان را تشکیل میدهد. در عین حال زنان به طرز مشهودی در نهادهای متولی پاسخگویی به قاچاق انسان و قاچاق مهاجرین غایب هستند.
دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد (UNODC) با همکاری سازمان بین المللی مهاجرت (IOM) و در چارچوب اقدام جهانی علیه قاچاق انسان و قاچاق مهاجرین، ضمن ایجاد اتحاد و هماهنگی با قهرمانان برابری جنسیتی در همه پنج کشور شریک پروژه، «شبکه زنان» را در قالب پروژه GLO.ACT افتتاح نموده تا بتواند به وجوه غالب جنسیتی در مسأله قاچاق انسان و قاچاق مهاجرین، به نحو مناسبی بپردازد.
تأسیس شبکه زنان و قهرمانان برابری جنسیتی، همچنین نمودی از تعهد همیشگی UNODC برای ارتقاء نظام مند و مؤثر برابری جنسیتی و توانمندسازی زنان در تمامی برنامه ها و فعالیتهای سازمان است. ما باور داریم که دادن نقش پررنگتر به زنان، منتج به ایجاد و توسعه جوامع بهتر و صلح آمیز تر خواهد شد؛ جوامعی که نسبت به تهدیدات ناشی از قاچاق انسان و قاچاق مهاجرین، و تهدیدات ناشی از تمام اشکال بهره کشی، آسیب پذیری کمتری دارند.
به علت تداوم وضعیت ناشی از شیوع بیماری کووید-19، مراسم افتتاحیه به صورت آنلاین برگزار گردید، در حالی که جمعی از سخنرانان عالی رتبه و بیش از هفتاد نفر شرکت کننده در آن حضور داشتند. با مخاطب قرار دادن زنان دارای مسؤولیت و مردان مدافع حقوق زنان، که در بخشهای سیاستگذاری، قضایی، انتظامی، جامعه مدنی و سایر نهادهای مرتبط فعالیت می کنند، دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد سعی در تقویت ظرفیت، دانش، و منابع موجود در شبکه دارد، که این امر منجمله از طریق مشاوره و مربیگری (کوچینگ) انجام خواهد شد.
خانم غدا فتحی والی، مدیر اجرایی دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد، ضمن تقدیر از تشکیل این شبکه بیان نمود که «شبکه زنان می تواند به شما کمک کند تا بر عواملی غلبه کنید که مانع نقش آفرینی مؤثر و معنادار زنان در سطوح تصمیم گیری و عملیاتی در نهادهای مربوط به عدالت کیفری می شوند». ایشان همچنین اعضاء شبکه را تشویق نمودند تا از این شبکه برای «تقویت دانش، مهارت و تجربیات خود، و برای کمک به یکدیگر استفاده کنند، تا بتوانیم کمک و حمایت مؤثری را متوجه قربانیان قاچاق انسان و مهاجران آسیب پذیر نماییم، و اطمینان حاصل کنیم که هیچ فرد نیازمندی مغفول واقع نخواهد شد».
در همین حال آقای فلیکس فرناندز شاو، رئیس اداره توسعه و همکاری بین المللی در کمیسیون اروپا، ضمن تبریک به UNODC و IOM و GLO.ACT برای افتتاح شبکه زنان، اشاره کرد که توجه به مسائل خاص جنسیتی در موضوع قاچاق انسان، در قالب پروژه هایی از قبیل GLO.ACT که توسط اتحادیه اروپایی تأمین مالی میشوند، برای کاهش زمینه وقوع جرم و حمایت از زنان و دختران، امری حیاتی است.
شبکه ها میتوانند تلاشهای پراکنده را تحکیم کنند، بین فعالان مختلف پل ارتباطی ایجاد کنند، و هم افزایی را تقویت کنند. خانم لورا تامپسون معاون مدیرکل سازمان بین المللی مهاجرت خطاب به شرکت کنندگان اشاره نمود که «از سال 2018 تا 2020، زنان و دختران 48 درصد مهاجران را تشکیل دادند، که این امر همزمان یک فرصت و یک خطر محسوب میشود. بسیار مهم است که نقش زنان را در راهبری، برنامه ریزی و تصمیم گیری تقویت کنیم. واقعیت موجود پیش روی ما اقتضا دارد که نگاه خود را تغییر داده و به زنان نه صرفاً به عنوان قربانی، بلکه به عنوان عاملان قدرتمند تغییر و محرک توسعه نگاه کنیم».
خانم ماریا گراتزیا جیامارینارو، گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد در موضوع قاچاق انسان، به عنوان سخنران اصلی در این مراسم حضور یافته و در سخنان خود بر نیاز به وجود اقداماتی که نسبت به مقتضیات جنسیتی حساس هستند، تأکید کرده و یادآوری نمود که «زنان به این علت نسبت به بهره کشی آسیب پذیر هستند که در یک ساختار مردسالار، زنان مورد تبعیض واقع شده و در معرض اشکال مختلف برتری جویی مردان قرار دارند، که البته این پدیده در مناطق مختلف و فرهنگهای مختلف، شکلهای گوناگونی به خود می گیرد».
گذار از قول به عمل در تعهد به برابری جنسیتی، با شنیدن دغدغه های زنان آغاز می شود: به همین دلیل شبکه زنان تلاش خواهد نمود که محل امنی ایجاد کند تا اعضا بتوانند تجربیات موفق و موانع پیش روی پیشرفت خود را آزادانه با یکدیگر به اشتراک گذارند، و نهایتاً بر این موانع غلبه کنند. این شبکه کاملاً تحت مالکیت بانوان عضو و آقایانی است که قهرمانان و افراد تأثیرگذار در برابری جنسیتی هستند، به نحوی که پایداری شبکه و مؤثر بودن آن تضمین می گردد – زیرا کسانی که از فرصتهای پیشرفت بهره می برند و در معرض تعاملات حرفه ای مفید با همتایان خود قرار می گیرند، همان کسانی هستند که انتظار می رود با همرسانی تجربیات، اطلاعات و تخصص شان، در تحقق اهداف شبکه مشارکت نمایند.
علیرغم بافت و زمینه عملیاتی متنوعی که در کشورهای شریک GLO.ACT وجود دارد، برخی تجربیات جهانی و فراگیر هستند. در خیلی از موارد زنان متخصص و حرفه ای، در نتیجه مواجهه با این تجربیات دچار احساس انزوا و ناتوانی می شوند. شبکه زنان سعی در معکوس نمودن این فرایند دارد؛ از طریق حمایت کردن اعضا در هنگامی که امور به شکل مطلوب پیش نمی روند، و همرسانی رویه های مطلوب، در هنگامی که تجربه موفقی حاصل می گردد.
بعد از تکمیل بخش نخست مراسم افتتاحیه، شرکت کنندگان به گروههای بحث متمرکز کشوری رفتند و درباره نقشه راه اجرایی شبکه زنان به گفتگو نشسته و دیدگاههای خود را مطرح کردند. شرکت کنندگان از وزارت کشور جمهوری اسلامی ایران دیدگاههای ارزشمند خود را درباره شبکه و هیأت مشورتی آن مطرح نموده، و منجمله بر اهمیت تصمیم گیری متمرکز به منظور تضمین توسعه راهبردی مؤثر و تحقق اهداف شبکه، تأکید کردند. شبکه زنان در گام بعدی یک «هیأت مشورتی» را ایجاد خواهد کرد که نقش هدایت راهبردی شبکه را به عهده دارد و درباره فعالیتهای شبکه و رهیافتهای مؤثر و متناسب با بافت و زمینه عملیاتی خاص مورد نظر، تصمیم گیری خواهد نمود.
اقدام جهانی علیه قاچاق انسان و قاچاق مهاجرین در آسیا و خاورمیانه (GLO.ACT Asia and the Middle East) یک پروژه چهارساله (2018 تا 2022) مشترک بین اتحادیه اروپا و UNODC است که در مشارکت با سازمان بین المللی مهاجرت در چهار کشور: جمهوری اسلامی افغانستان، جمهوری اسلامی ایران، جمهوری عراق و جمهوری اسلامی پاکستان اجرا می شود.
این پروژه توسط اتحادیه اروپا تأمین مالی شده است.