بررسی شیوه های مفيد در حفاظت از اموال فرهنگی توسط جمهوري اسلامي ایران
بنابر تخمين کارشناسان بین المللی، قاچاق اموال فرهنگی همراه با تجارت غیرقانونی مواد مخدر و اسلحه، قاچاق کالا و قاچاق انسان از عمده ترين موارد درآمدهای غیر قانونی شبکه های جرایم سازمان یافته فراملی محسوب مي گردد
جمهوری اسلامی ایران، به عنوان یکی از قدیمی ترین تمدنهای جهان، به واسطه موقعیت جغرافیایی و تاریخ کهن خود و نیز دارا بودن اماکن تاریخی متعدد، همواره در معرض غارت، تجارت غیرقانونی و قاچاق اموال فرهنگی، هنری و عتیقه بوده است.
در اين راستا سازمان ملل متحد به منظور مقابله با این تهدید، برای اولین بار دست همکاری به سوی یک کشور عضو دراز کرده است. دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد (UNODC) طرحی مبتکرانه را برای حمایت از جمهوری اسلامی ایران در حفاظت از میراث فرهنگی این کشور و مبارزه با قاچاق اموال فرهنگی آغاز نموده است. این ابتکار زمینه های قانونگذاری، ظرفیت سازی و ترويج را پوشش داده و از رویکردی چند بعدی براي كمك به دولت و توانمندسازی آن در تلاش های مربوط به حفاظت از اموال فرهنگی ارزشمند پيروي مي كند. آنتونینو دلئو، نماینده مقیم دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد در جمهوري اسلامي ایران اظهار داشت "این یک برنامه بسیار امیدوار کننده است که در حال حاضر توجه دیگر کشورهای عضو سازمان ملل متحد را نیز جلب کرده است."
این ابتکار که با هماهنگي یونسکو (UNESCO) و در پاسخ به اولویت های ملی طراحی و به اجرا گذارده شده، بخشی از مجموعه برنامه های جمعی، منسجم و یکپارچه از سوی سازمان ملل متحد در پاسخ به اولويت هاي ملي مندرج در پنجمین برنامه پنج ساله توسعه ملی جمهوری اسلامی ایران و همچنین آرمانهای اهداف توسعه هزاره سازمان ملل متحد مي باشد.
به منظور افزایش ظرفیت دست اندرکاران ایرانی برای حفاظت، تحقیق، بازیابی اموال و آثار فرهنگی مسروقه، و همچنین به منظور افزایش همکاری و تبادل اطلاعات در سطح ملی و بین المللی، در تاریخ 31 ارديبهشت الي 2 خرداد 1391 (20 الی22 ماه می 2012) یک دوره آموزشی سه روزه، به عنوان جزئي از ارکان ظرفیت سازی اين برنامه مشترک سازمان ملل متحد، در مجموعه تاریخی- فرهنگی سعد آباد در تهران برگزار شد. دراین دوره آموزشی که توسط دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد با همکاری یونسکو و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری جمهوری اسلامی ایران (ICHHTO) برگزار شد، مقامات ملی از سازمان ميراث فرهنگي، اینترپل تهران، گمرک ، قوه قضائیه، وزارت کشور، وزارت دادگستری و وزارت امور خارجه گرد هم آمدند.
این دوره آموزشی توسط دو کارشناس واحد تخصصی کارابیناری ایتالیا (TCP) انجام شد. این واحد تخصصي در طول زمان به تجربيات موفقیت آمیزي در مبارزه با جرایم ملی و بین المللی در رابطه با قاچاق اموال فرهنگی دست يافته است. این کارشناسان در مورد جنبه های مختلفی از قبيل فعالیت های اين واحد تخصصي، زیرساخت های مرتبط قانونی و نظارتی ، پایگاه داده مورد استفاده، روش های تحقیق و بازیابی آثار مسروقه یا قاچاق شده و همچنین اقدامات پیشگیرانه که برای حفاظت از اموال فرهنگی در آن کشور مورد استفاده قرار گرفته است به بحث پرداختند.
آقای امید غنمی، مدیر کل بخش حقوقی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی، و گردشگری جمهوری اسلامی ایران ضمن تشکرو قدردانی از تلاشهای دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد و یونسکو و با ابراز خشنودی از برگزاري اين نشست اظهارداشت که "برای اولین بار در کشور ایران به موضوع جرائم سازمان یافته فراملی و پولشویی در حیطه میراث فرهنگی به صورت جدی و عملی توجه و پرداخته می شود".
در اين نشست نماينده دفتر مقابله با مواد مخدر وجرم سازمان ملل متحد با مرور کوتاهی بر اهمیت جرائم سازمان یافته فراملی در زمينه میراث فرهنگی در منطقه، بر ضرورت تصویب و اجرای مؤثر کنوانسیون مبارزه با جرائم سازمان یافته فراملی سازمان ملل متحد(UNTOC) توسط همه کشورها به عنوان مهمترین ابزار مبارزه با این معضل جدی تأكید نمود. کنوانسیون مبارزه با جرائم سازمان یافته فراملی سازمان ملل متحدبه عنوان یک ابزار قانونی، زیرساخت های قانونی مورد نیاز برای مبارزه با تمام اشکال جرائم سازمان یافته فراملی (از جمله موارد مرتبط با اموال فرهنگی) را براي کشورهای عضو مهیا ساخته ونیز دولتها را قادر به همکاری بین المللی بهتر با دیگر کشورهای عضو برای مقابله با این مشکل می سازد.
این دوره آموزشی، فرصتی را برای نمایندگان و مسئولین دولتی برای شناسایی زمینه هائي فراهم ساخت كه کمکهای فنی بیشتر توسط دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد كه می تواند در آینده بسیار مفید باشد. تقاضا برای دوره های آموزشی تخصصی تر برای واحدهای خاص در سازمانها، به ویژه، از اینترپل و سازمان ميراث فرهنگي مطرح شد. همانطور که در فرم های ارزیابی نهایی منعکس شد، شرکت کنندگان موضوعات مطرح شده در دوره آموزشی را آموزنده، مفید و مرتبط ارزیابی نموده اند. شرکت کنندگان و کارشناسان ، ضمن تقدیر از دفتر مبارزه با جرم و مواد مخدر سازمان ملل متحد در جمهوري اسلامي ایران به خاطر تلاش های مستمرش در فعاليت هاي توانمندسازي در مقابله با جرائم سازمان یافته فراملی و پولشویی در حیطه میراث فرهنگی، علاقه شديد خود را نسبت به گسترش همکاری های بین المللی در این زمينه ابراز كردند.