مرکز گذری آفتاب: از سایه تا روشنایی
جمهوری اسلامی ایران از سال 1975 میزبان بزرگ ترین جمعیت پناهنده در جهان بوده است. دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد در ایران از سال 2010 ، تحت برنامۀ منطقه‌ای خود برای افغانستان و کشورهای همسایه آن، از چهار مرکز گذری در مشهد از جمله مرکز گذری آفتاب حمایت می نماید تا به خلاء روز افزون بین ارائۀ خدمات و چالش های پیش روی افغان های مصرف کنندۀ مواد در ایران پاسخ دهد.
یکی از کسانی که از این خدمات بهره می برد زن افغان جوانی به نام فریباست که برنامۀ درمان با متادون (MMT) را از سوی مرکز گذری آفتاب دریافت می نماید. این مرکز به مدت دو سال است که تحت حمایت برنامۀ منطقه‌ای UNODC برای افغانستان و کشورهای همسایه آن قرار دارد. فریبا در حالی پا به این مرکز گذاشت که از سرمای باد دی ماه می لرزید و رنگ به رخ نداشت. بعدها تشخیص داده شد که او مبتلا به سل است و برای مدت یک هفته نیز بستری شد. مدیر مرکز گذری آفتاب خاطر نشان کرد که اکثر مصرف کنندگان مواد مخدر افغان عموماً از معضلات پیچیده تری رنج می برند.
با حمایت مرکز آفتاب، فریباکه اکنون به مدت دو سال است تحت درمان قرار گرفته، امیدوار است که بتواند به زودی دختر 6 سالۀ خود را ببیند. مرکز آفتاب، خدمات درمان و کاهش آسیب رایگان را به صورت ماهانه به بیش از 40 افغان ارائه می نماید که شامل درمان نگهدارنده با متادون (MMT)، برنامۀ توزیع سرنگ و سوزن (NSPs)، توزیع کاندوم، مشاوره، آموزش، ارائۀ غذا، پذیرایی، پوشاک تمیز و امکان حمام، آزمایش HIV و سل، مدیریت زخم و جراحات و ارجاع برای مراقبت های پزشکی پیشرفته است.
از اوایل سال 2015، مرکز گذری آفتاب بیش از 240 مراجعه کننده فعال در مرکز دارد که از میان آنها 157 نفر تحت درمان متادون بوده و 19 نفر کسانی هستند که مواد مخدر تزریق می کنند (IDU). هفتاد جلسۀ آموزشی با موضوع پیشگیری از HIV، روابط جنسی ایمن تر و تزریق ایمن‌تر برای بیش از 60 نفر برگزار شده است. در پایان ماه اوت 2015 (شهریور ماه 1394) تعداد 502 کاندوم، 302 سرنگ و 208 پرس غذای گرم بین مددجویان توزیع شد. علاوه بر این، مرکز گذری آفتاب خدمات کاهش آسیب را به بیش از 40 مدد جوی تیم سیاری که 6 مورد آنها IDU هستند، ارائه کرده است.
این پروژه، از حمایت بی دریغ مالی جمهوری فدرال آلمان، سوئد و اتحادیۀ اروپا در پنج سال گذشته برخوردار بوده است.